"Als we alleen op een abstract niveau over een kwestie hebben nagedacht, is dat niet voldoende. Denken raakt VERARMD als het alleen over abstracte begrippen gaat, en zich volledig afspeelt in ons eigen hoofd. 

Zo'n ONTHECHTE manier van denken sluit niet goed genoeg aan op onze geleefde ervaring om tot gedragsverandering te kunnen leiden of zelfs maar van invloed te zijn op onze diepe innerlijke overtuiging. 

Om het denken uit ons hoofd en IN ONS HART te krijgen, en in ons daadwerkelijke doen en laten te INTEGREREN, dient het geworteld te zijn in intensieve aandacht voor de wereld en voor andere mensen."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 17

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

LUISTEREN naar anderen is NIET hetzelfde als je voortdurend SCHIKKEN IN hun oordeel. 

"BLINDELINGS ACCEPTEREN wat anderen zeggen, houdt in dat je niet aandachtig naar hen luistert maar passief aanhoort wat ze te zeggen hebben en dat van hen aanneemt. 

ECHT LUISTEREN wil zeggen dat je niet alleen luistert, maar ook BETROKKEN bent, en dat kàn soms betekenen dat je het niet met elkaar eens bent. 

Het getuigt niet van RESPECT voor mensen om te denken dat ze niet MET KRITIEK kunnen OMGAAN en niet bestand zijn tegen een weerwoord."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 19

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Naar mijn mening is DENKEN voor een groot deel niet meer dan een kwestie van AANDACHT. Dat betekent niet dat denken gemakkelijk is. 

Aandacht, oplettendheid en gerichtheid op het hier-en-nu vergen enorme INSPANNING, wat al blijkt uit het Engels woord 'ATTENTION', dat ontleend is aan een combinatie van het Latijnse voorzetels 'AD', dat 'naar' betekent, en het Latijnse werkwoord 'TENDERE' (uitstrekken). Het vergt een bepaalde inspanning om dicht bij datgene te komen waarop je je aandacht richt. ...

We moeten volledig in het hier-en-nu AANWEZIG ZIJN als we ergens aandacht aan schenken. 

Het verwante Franse werkwoord ATTENDRE, dat 'WACHTEN' betekent, herinnert ons eraan dat we vaak GEDULD en VOLHARDING moeten opbrengen om aandacht vrucht te laten dragen."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 20

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Ook de Japanse filosofie stelt de AANDACHT centraal, wat ongetwijfeld de reden is waarom er in Japan meer belangstelling is voor de fenomenologie dan voor welke andere moderne stroming in de westerse filosofie dan ook. 

Toen ik de Japanse filosoof Kobayashi Yasuo interviewde over wat kenmerkend is voor de Japanse traditie, wees hij erop dat deze AANDACHT HOGER waardeert dan ARGUMENTATIE. 

Voor hem is filosofie niet in de eerste plaats 'een conceptuele reconstructie van de wereld', maar is ze 'gebaseerd op een ESTHETISCHE REACTIE' tussen mens en wereld."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 28-29

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Intellectuele en morele deugdzaamheid is ook te vinden in een opmerking die Wittgentstein ooit heeft gemaakt tegen Bertrand Russell: 'Hoe kan ik een LOGICUS zijn voordat ik een FATSOENIJK MENS ben?' 

Dat klinkt merkwaardig, maar zoals Ray Monk, de biograaf van zowel Wittgenstein als Russell, uitlegt, dien je om helder over wat dan ook te kunnen denken 'de dingen die helderheid in de weg staan te verwijderen'. 

En daar horen ook je PERSOONLIJKE GEBREKEN bij. Zowel voor de filosofie als voor EERLIJKHEID OVER JEZELF is niet alleen INTELLIGENTIE vereist, maar ook de wil om eerlijk te zijn. Vandaar dat Monk zegt dat toen Russell verviel in verschillende vormen van ZELFBEDROG, het hem niet ontbrak aan intelligentie, maar aan 'een sterk genoeg karakter'.

Monk wijst op een intrigerend verband tussen een goed karakter en goed redeneren. "

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 33

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Intellectuele en morele deugdzaamheid is ook te vinden in een opmerking die Wittgentstein ooit heeft gemaakt tegen Bertrand Russell: 'Hoe kan ik een LOGICUS zijn voordat ik een FATSOENIJK MENS ben?' 

Dat klinkt merkwaardig, maar zoals Ray Monk, de biograaf van zowel Wittgenstein als Russell, uitlegt, dien je om helder over wat dan ook te kunnen denken 'de dingen die helderheid in de weg staan te verwijderen'. 

En daar horen ook je PERSOONLIJKE GEBREKEN bij. Zowel voor de filosofie als voor EERLIJKHEID OVER JEZELF is niet alleen INTELLIGENTIE vereist, maar ook de wil om eerlijk te zijn. Vandaar dat Monk zegt dat toen Russell verviel in verschillende vormen van ZELFBEDROG, het hem niet ontbrak aan intelligentie, maar aan 'een sterk genoeg karakter'.

Monk wijst op een intrigerend verband tussen een goed karakter en goed redeneren. "

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; p. 33

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

“’Stel overal vragen bij. Neem niets wat je wordt verteld klakkeloos aan’. Dit zijn nobele stemmen. …

‘De verstandigste van allemaal is volgens mij degene die is zichzelf, al is het maar één keer in de maand, een zot noemt, - maar die gave komt tegenwoordig niet meer voor! F.M. Dostojevski, Dagboek van een schrijver

Het is zeker de sleutel tot kritisch denken, maar er zijn ook risico’s aan sceptische vragen stellen. Zelfs intelligente mensen kunnen tot idiote conclusies komen als ze niet-vakkundige wijze vragen stellen. 

Wat is dan zorgvuldig vragen stellen? 

Zoals Aristoteles gezegd zou kunnen hebben: om de juiste vragen te stellen,in de juiste mate,op het juiste tijdstip,met het juiste doel en op de juiste manier, dat is niet eenvoudig.”

"De vraag naar zekerheid is dwaas en zelfdestructief, omdat het mes aan twee kanten snijdt. Stel je iemand voor die op het dek van de Titanic staat en weigert in de reddingsboot te stappen, omdat nog niet zeker is of het schip gaan zinken. Dat is waar, maar het doet niet ter zake, want het is ook niet zeker dat het schip zal blijven drijven. 

Wat je ook doet, je handelt altijd op basis van onzekerheid. Alle MOGELIJKHEDEN zijn ONZEKER, maar niet allemaal even onzeker. 

...

Het BESEF dat NIETS met HONDERD PROCENT zekerheid te weten valt, is belangrijk. Als we dat eenmaal begrijpen, kunnen we inzien dat nog meer vragen stellen er niet op gericht is om zekerheid te vinden, maar om te TOETSEN waarop onze OVERTUIGINGEN gegrondvest zijn, en of die GRONDVESTEN stevig zijn, waarbij we accepteren dat die uiteindelijk nooit rotsvast zullen blijken."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 2 VRAGEN: p. 40-41

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Iedereen weet dat we VRAGEN moeten stellen bij onze eigen AANNAMES en veronderstellingen. Deze leiden er vaak toe dat we die verwerpen. 

We kunnen echter ook vragen stellen BIJ IDEEEN om ze beter te leren BEGRIJPEN in plaats van ze te ONTKRACHTEN. 

Veel vragen zijn CONSTRUCTIEVER als ze in die geest worden benaderd.

Anderzijds ...

Hoewel het blijven vragen stellen (Williamson) NEUROTISCH is om voortdurend te TWIJFELEN aan jezelf en aan wat je doet, is het simpelweg goede FILOSOFISCHE HYGIENE om dat wel regelmatig te doen. Op zijn minst helpt het om zelfgenoegzaamheid en arrogantie te doorprikken."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 2 VRAGEN: p. 54

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Wees bereid om jezelf de vraag te stellen of je je pijlen niet op het verkeerde doel richt. Sta open voor de mogelijkheid dat wat je doet misplaatst of zelfs volkomen onzinnig is."

"Zoals veel belangrijke facetten van kritisch denken is het belang van VRAGEN STELLEN gemakkelijk te onderkennen, maar de gewoonte om dat GOED te doen is moeilijk aan te leren, vooral binnen de groeiende POSITIVITEITSCULTUS die in ieder geval de Engelstalige wereld, steeds meer in zijn greep lijkt te krijgen. 

We worden aangemoedigd om ons superondersteunend, superenthousiast en onophoudelijk positief op te stellen tegenover andermans ideeën en projecten. 

Als iemand een zakelijk idee heeft dat je verschrikkelijk vindt klinken, is het onbeleefd, om TWIJFELS TE UITEN en zo iemands 'dromen te vertrappen'. 

Zelfs maar opperen dat het uiten van twijfels zou kunnen voorkomen dat iemand veel geld verspilt aan een slecht doordacht zakelijk project is al ONAANVAARDBAAR NEGATIEF. 

In een tijd waarin twijfel uiten of kritische vragen stellen vaak wordt VERWARD met ONDERUITHALEN, is het meer dan ooit nodig om te ONDERSTREPEN dat het ONDERZOEKEN van onze aannames WAARDEVOL kan zijn." 

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 2 VRAGEN: p. 55-56

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023 

"Een goed onderbouwde redenering is niet altijd voldoende om mensen zover te krijgen, dat ze handelen naar de daaruit voortvloeiende conclusies. 

Ik beweer dat de vraag 'WAT VOLGT HIERUIT?' de kernvraag is van het logisch redeneren. 

...

"Laat je niet overdonderen door beweringen over 'statistische significatie'."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 3 STAPJE VOOR STAPJE: p. 58

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"De meeste overtuigingen die iets uitmaken voor de wijze waarop we ons leven leiden, zijn gebaseerd op waarnemingen uit het verleden. We moeten accepteren dat er in feitenkwesties geen zekerheid bestaat. 

...

Het verleden is een onvolmaakte leidraad, maar uiteindelijk wel de enige leidraad die we hebben. 

Dit brengt ons bij de werkelijk lastige vraag: Wanneer dienen we de mogelijkheid serieus te nemen dat ERVARINGEN uit het VERLEDEN ons hebben MISLEID? 

Bertrand Russell beschreef de kip die uit ervaring leert dat de boer haar elke dag komt voeren en er onbezonnen van uitgaat dat dit voor altijd zo zal blijven - tot op de dag dat de boer haar de nek omdraait. 

Mensen wordt voortdurend de NEK OMGEDRAAID. Oorlog, ziekte, financiële rampen, pandemieën - ze hebben allemaal het vermogen om ons te laten OPSCHRIKKEN uit ons ZELFGENOEGZAAM GELOOF dat de toekomst net zo zal zijn als het verleden. Onze zorg is niet dat de natuurwetten plotseling zouden kunnen veranderen, maar dat we, net als de kip, een TIJDELIJK patroon hebben aangezien voor een BLIJVEND PATROON."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 4 HOUD JE AAN DE FEITEN: p. 93 - 95

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"De ervaring leert dat het moeilijk is om goede voorspellingen te doen op basis van ervaring. ...

We kunnen misschien SLECHT VOORSPELLEN, maar achteroverleunen en afwachten wat de toekomst brengt is geen optie. Degenen die zeggen dat niet plannen de beste planning is dat we volledig in het heden moeten leven, worden geconfronteerd met het probleem dat de TOEKOMST de gewoonte heeft om toch te komen OPDAGEN.

Julian Baggini denkt dat we van NATURE PATROONZOEKERS zijn, die te haastig analogieën bedenken en vergelijkingen trekken in situaties waarin we, als we wat zorgvuldiger keken, zouden zien dat ze niet kloppen. Daarom zijn we te snel geneigd om te generaliseren op basis van onze ervaringen, om te veel conclusies te trekken op basis van een te beperkte verzameling gegevens. "

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 4 HOUD JE AAN DE FEITEN: p. 96 - 97

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Muggenzifterij is niet verkeerd als het je taak is om muggen te vinden, en als het je taak is om GOED te REDENEREN is het alleen maar goed om nauwkeurig te formuleren. Dus hoe kunnen we er het best voor zorgen dat we de JUISTE WOORDEN gebruiken? 

De aansporing om 'je termen te definiëren' kan hoogst IRRITANT zijn, maar als we het over serieuze ideeën hebben en niet over wat er op het menu staat, is het een kwestie van 'elementaire COGNITIEVE HYGIENE'. "

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 5 LET OP JE WOORDEN: p. 121

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Het verlangen om zo NAUWGEZET mogelijk te FORMULEREN, niet meer, niet minder. ...

Toch laat de wereld zich nooit geheel en al in woorden vangen. ...

In Japan is POEZIE een belangrijk filosofisch genre. Zo schreef de dertiende-eeuwse filosoof Dogen zowel essays als gedichten. In de JAPANSE FILOSOFIE is het 'belangrijk om te voelen, niet om te conceptualiseren'. ... 

Soms is het NIET MOGELIJK om datgene wat je ZORGVULDIG hebt bestudeerd onder WOORDEN te brengen met de nauwgezetheid van proza en is een INDIRECTERE POETISCHE TAAL de enige manier om dat over te brengen."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 5 LET OP JE WOORDEN: p. 135-

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Een woord is een woord, geen ding. Taal is een HULPMIDDEL, NIET het weefsel van de WERKELIJKHEID. 

We dienen woorden te gebruiken om ons te helpen de wereld te begrijpen, maar we moeten wel opletten dat we niet zo gefixeerd raken op de woorden zelf dat zij, en niet de werkelijkheid, het onderwerp worden van ons denken. 

WOORDEN maken ONDERSCHEIDEN, maar er zijn altijd meer en andere onderscheiden te maken dan waartoe de woorden van één enkele taal in staat zijn. Woorden mogen nooit klakkeloos worden gebruikt, maar horen met zorg te worden gehanteerd. 

Als mensen je proberen wijs te maken dat woorden TRANSPARANTE SPIEGELS van de werkelijkheid zijn, GELOOF ZE dan NIET."

"PAS OP dat je niet meer tijd en aandacht besteedt aan discussies over woorden, dan over de dingen waarover die woorden gaan."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 5 LET OP JE WOORDEN: p. 148 + 150

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

Martha Nussbaum heeft het over het BELANG VAN KUNST, niet alleen voor de sympathiserende VERBEELDING en emotionele EMPATHIE, maar ook voor het VOEDEN van COGNITIEVE empathie: het vermogen om je in te leven in de gedachteprocessen van anderen. Deze vorm van INTELLECTUELE VERBEELDING is vandaag de dag hard nodig. 

Ze zegt:

LUISTEREN vereist niet alleen argumenten, maar het cultiveren van verbeeldingskracht. Je moet begrijpen wat andere mensen beweegt, wat hun geschiedenis is, wat ze in hun leven hebben meegemaakt. ... 

Voordat je anderen veroordeelt, probeer je je in hen in te leven en te begrijpen wat hen beweegt. Doe je dat niet, dan is het veel gemakkelijker om mensen te haten, en zelfs geweld tegen ze te gebruiken."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 6 PUT UIT VELE VERSCHILLENDE BRONNEN: p. 173

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Maak gebruik van de KUNST om de emotionele en cognitieve empathie te ontwikkelen die nodig is om de dingen ANDERS te ZIEN en ETHISCH te redeneren. 

De NARRATIEVE KUNSTEN doen eigenlijk aan FILOSOFIE, omdat ze ons laten zien hoe de dingen (kunnen) zijn in plaats van ons te vertellen hoe ze zijn, zodat we onze aandacht toespitsen - en dat is altijd de HOEKSTEEN van GOED DENKEN."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 6 PUT UIT VELE VERSCHILLENDE BRONNEN: p. 176

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"We moeten niet uit het oog verliezen dat menselijke drijfveren meestal onvergelijkelijk veel ingewikkelder en minder voorspelbaar zijn dan wij gewoon denken, en zich zelden helder onder woorden laten brengen. "

F.M. Dostojevsky, De Idioot

"De menselijke geest werkt ZELDEN op basis van ZUIVERE RATIONALITEIT, zonder spoor van EMOTIE of vooroordelen. 

Dit is misschien mogelijk bij de grotendeels abstracte kwesties waar de wiskunde en de natuurwetenschappen zich mee bezighouden, maar bij alles wat met menselijke aangelegenheden te maken heeft, gaat het noodzakelijkerwijs om meer dan alleen zuivere logica, 

en HOORT HET ook om MEER te gaan."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

7 STEL JE OP ALS EEN PSYCHOLOOG: p. 177 - 179

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"GEDACHTE-EXPERIMENTEN zijn uiterst GESCHIKT om onze INTUITIES aan het licht te brengen, maar we kunnen er NIET van uitgaan dat deze intuïties ons iets WAARS vertellen over de wereld. Het zijn GEEN ARGUMENTEN. Ze zijn niet meer dan middelen om discussies op gang te brengen, omdat ze ons dwingen ons af te vragen waarom we over de intuïties beschikken die we hebben en waarom we denken dat die juist zijn. 

We komen vaak in situaties waarin we ons AFVRAGEN hoe het zou zijn als ... we van baan veranderden, een relatie beëindigden, die vreselijke fout niet hadden gemaakt of die en die tot president hadden verkozen. 

We kunnen niet leven zonder dergelijke scenario's , maar we dienen er wel voor te WAKEN dat we de grenzen van wat we ons kunnen VOORSTELLEN NIET VERWARREN met wat WERKELIJK mogelijk of waarschijnlijk is. 

Onze ONDERBUIKGEVOELENS over alternatieve mogelijkheden moeten RATIONEEL worden onderzocht. De mate waarin we ergens van overtuigd zijn, mag niet simpelweg volgen uit het schijnbare gemak waarmee we ons iets wel of niet kunnen voorstellen."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

7 STEL JE OP ALS EEN PSYCHOLOOG: p. 180 - 182

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"De psychologen Daniel Kahneman en Amos Tversky vertellen ons dat we in EMOTIONEEL beladen situaties, als we van heel dichtbij met mensen te maken krijgen, snel, intuïtief en onbewust beslissen met behulp van wat zij het 'SYSTEEM 1' (warme, emotionele) van de hersenen noemen. Dit werkt heel anders de LANGZAME RATIONELE, BEWUSTE afweging waar filosofen de voorkeur aan geven die Kahneman en Tversky 'SYSTEEM 2' noemen. 

Gedachte-experimenten als 'Lifeboat Earth' https://www.youtube.com/watch?v=nDop5_FvG3Q

lijken aan te nemen dat we om erachter te komen wat we rationeel behoren te denken, beter niet op het KILLE en RATIONELE systeem 2 kunnen vertrouwen. 

In plaats daarvan dienen we het WARME, EMOTIONELE systeem 1 te gebruiken om een intuïtieve reactie te genereren en daaruit vervolgens een rationeel principe te extraheren met systeem 2. 

Sommige moraalfilosofen beginnen met denken vanuit systeem 2 en redeneren vervolgens dat als dat botst met de intuïties van systeem 1, de intuïtie dan maar moet wijken. Hun doel is om met een RATIONELE ETHIEK te komen die emotionele 'vertekeningen' omzeilt. 

...

Het probleem met deze hyperrationele benadering is dat die indruist tegen datgene wat de moraal in wezen is. .. 

Ik neig naar de opvatting dat de moraal geworteld is in de psychologie, in wat Adam Smith 'MORELE SYMPATHIE' noemde. 

** De rede biedt op zich geen motivatie om welwillend te zijn.

** Je morele principes laten dicteren door je intuïtie mag dan al te dwars en eigenwijs zijn, maar het lijkt me ook misplaatst om de vorming van principes volledig over te laten aan de logische geest. 

** We hebben een betere manier nodig om de relatie te begrijpen tussen wat we al-te-keurig afgebakend benoemen als ratio en emotie. 

** In een welgeordende geest zijn deze krachten GEEN WEDIJVERENDE TEGENPOLEN. Integendeel, ze zijn juist in DIALOOG met elkaar, een dialoog waarin wordt erkend dat, zoals T.M. Scanlon betoogt, emoties redenen kunnen zijn. "

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 7 STEL JE OP ALS EEN PSYCHOLOOG: p. 182 – 184Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"We moeten oppassen dat we geen al te SIMPLISTISCH ONDERSCHEID gaan maken tussen DENKEN en VOELEN, alsof onze emoties uitsluitend uit het hart komen en het hoofd een soort belangeloze, analytische waarnemer is. 

Het IDEAAL dat we behoren na te streven, ZONDER HET OOIT VOLLEDIG TE BEREIKEN, is dat onze emoties en overtuigingen met elkaar in harmonie verkeren. Als dat niet zo is is, schiet zowel ons denken als ons voelen tekort. Je denkt minder goed of helder dan je zou kunnen, als je denken je niet aanzet tot HANDELEN op een wijze die PAST BIJ je OVERTUIGINGEN. 

Als je bijvoorbeeld vrouwen nog steeds als minderwaardig aan mannen behandelt, ook al sta je geen minuut achter de opvatting dat ze minderwaardig zijn, dan heb je de gelijkheid van de seksen niet echt begrepen. Er is een soort kortsluiting die je moet zien te verhelpen. 

...

Hoewel het naïef is om te denken dat we onze beperkingen ooit volledig kunnen overwinnen, is het wel mogelijk om ons beter BEWUST te WORDEN van de streken die ons brein met ons uithaalt en zo beter te gaan denken."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

7 STEL JE OP ALS EEN PSYCHOLOOG: p. 185 - 187

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Het is een slimme kerel, maar om slim te handelen heb je aan eigen slimmigheid niet genoeg."

F.M. Dostojevski; Misdaad en Straf

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

8 WEET WAT VAN BELANG IS: p. 205

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

* Als je iemand wilt BEGRIJPEN met wie je het ONEENS bent, kijk dan eens of zo iemand belang hecht aan andere dingen dan jij. Veel SCHIJNBARE MENINGSVERSCHILLEN over feiten blijken uiteindelijk meningsverschillen over WAARDEN. 

* Denk niet alleen na over WAT mensen geloven, maar ook over WAAROM ze geloven. 

* Stel VRAGEN bij wat je collega's of leeftijdgenoten het belangrijkst vinden. 

* Pas het WELWILLENDHEIDSBEGINSEL toe: ga ervan uit dat anderen niet achterlijk zijn en richt je denken op DE BESTE VERSIE van hun standpunten en argumenten, zelfs als die beter is dan de versie waarmee ze zelf zijn komen aanzetten. 

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

8 WEET WAT VAN BELANG IS: p. 237-238

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Het ego beïnvloedt ons allemaal en is een verraderlijk OBSTAKEL voor helder denken. 

Al is er al een perfecte balans te vinden tussen gedraai en starre standvastigheid, dan zullen de meesten van ons toch neigen naar ONBUIGZAAMHEID. 

Om werkelijk open te staan voor verandering moet je regelmatig TWIJFELEN AAN JEZELF, en dat is niet iets wat mensen als natuurlijk ervaren of waarbij ze zich op hun gemak voelen. En veel respect gaat al dat getwijfel je vermoedelijk al evenmin opleveren. We hebben het over mensen die 'de MOED hebben om te HANDELEN naar hun OVERTUIGINGEN'. 

'Terugkrabbelen' of 'draaien' zien we eerder als zwakte dan als een BEWONDERENSWAARDIGE BEREIDHEID om van gedachten te veranderen.

Er is bescheidenheid voor nodig om te aanvaarden dat we het mis hebben. Het is krenkend voor ons ego. " 

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

9 ONTDOE JE VAN JE EGO: p. 241-243

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Weten wat je IN JE MARS hebt, kan niet los worden gezien van je grenzen kennen. ... Maar je GRENZEN KENNEN, hoort NIET te betekenen dat je er VEILIG binnen blijft. 

Zoals T.S. Eliot ooit ergens heeft gezegd: 'als je niet verder gaat dan wat verstandig is, kom je nergens.'

We moeten onszelf UITDAGEN, in het volle besef van onze VERMETELHEID. Maar als we geen idee hebben, waar onze grenzen liggen, is het heel goed mogelijk dat we ze uiteindelijk vruchteloos op de verkeerde plekken proberen te verleggen. 

'Filosofie bedrijven (LEZEN mijn toevoeging) is je temperament ONDERZOEKEN en tegelijkertijd proberen de waarheid te ONTDEKKEN,' merkte Iris Murdoch op.

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

9 ONTDOE JE VAN JE EGO: p. 249-254

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Het is raadzaam om BUITEN ons EIGEN HOOFD te denken, want dat is de plek waar het meeste GROTE DENKWERK van de wereld is verricht. Als je van muziek houdt, zou je een idioot zijn als je alleen naar je eigen composities luisterde, of die uit je eigen land. 

Als je wilt redeneren, zou het net zo dwaas zijn om alleen je eigen redeneringen op te zetten of redeneringen die afkomstig zijn uit andere tradities terzijde te schuiven ...

Als je jezelf opsluit om na te denken, kom je waarschijnlijk tevoorschijn met halfbakken fantasieën, en niet met opzienbarende revolutionaire inzichten. Het is juist de kunst om ZELFSTANDIG DENKEN in samenwerking MET ANDEREN, en ons dus NIET met de STROOM mee te laten voeren, maar de DENKKRACHT van ANDEREN te gebruiken om onze EIGEN WEG te kiezen."

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

10 DENK ZELFSTANDIG MAAR NIET EENZELVIG: p. 249-254

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

"Je kunt niet meteen met de volmaaktheid beginnen!

Om de volmaaktheid te bereiken moet je eerst veel niet begrijpen."

F.M. Dostojevski, De Idioot

* VERMIJD sciëntisme. Het is zelfdestructief wat de bewering dat de enige echte waarheden natuurwetenschappelijke waarheden zij, is niet wetenschappelijk. 

* GEBRUIK je verbeelding om ideeën en ingevingen te genereren, en laat de rationele geest ze analyseren. 

* Geef de geest de tijd om te RUSTEN, te DWALEN en op mysterieuze, onbewuste manieren zijn werk te doen. 

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

11 VERBINDING IS HET ENIGE: p. 293 – 317

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023

“Filosofisch denken is een BEZIGHEID, een proces, een REIS die bepaalde richtingen uit kan gaan, maar GEEN BESTEMMING kent. Denken dat je het einde hebt bereikt, dat je alles hebt uitgezocht, houdt in feite in dat je het opgeeft, dat je doet als je het onmogelijke hebt verricht. 

Denken als een filosoof houdt dus in dat je voortdurend een filosoof aan het WORDEN BENT. Het vereist dat je nooit opgeeft, nooit ophoudt vragen te stellen en nooit genoegen neemt met iets wat niet helemaal klopt. Voor sommigen klinkt dit misschien als een reden tot wanhoop. Maar we weten allemaal wat het betekent om te rusten in vrede. Rusteloos zijn houdt in dat je leeft.

En dus brengt GROTERE HELDERHEID GROTERE COMPLEXITEIT met zich mee en in eerste instantie althans, ook grotere verwarring. … Verheldering is een proces, geen toestand.

Weersta de verlokkingen van zekerheid, schijnprecisie en overmoed. 

Uit: 'Leer denken als een filosoof' 12 essentiële principes voor mentale weerbaarheid; 

12 NIET OPGEVEN: p. 319 - 340

Auteur: Julian Baggini; Ten Have, 2023